Dalem Zuid, Tilburg
toelichting ontwerp:
Het plan behelst 309 grondgebonden huur- en koopwoningen, variërend in type en prijsklasse.
Op dit gebied is het beeldkwaliteitsplan Dalem-Zuid, onderdeel ’de derde waaier’ van toepassing.
Voor wat betreft de positie van de woningen conformeert het ontwerp zich aan het stratenpatroon zoals in het stedebouwkundig plan is vast gelegd.
Stedebouwkundig gezien onderscheidt het deelplan ‘de derde waaier’ zich door zijn vorm en het stratenpatroon duidelijk van zijn omgeving, terwijl het gebied op zich een duidelijk samenhangend geheel vormt.
Bij het maken van dit ontwerp hebben we deze bevinding dan ook als uitgangspunt genomen.
Het deelgebied ‘de derde waaier’ is als één samenhangend geheel vorm gegeven. Het plan wordt begrensd door Sassenheimstraat, Scharwoudestraat, Saasveldstraat en Spaarnwoudelaan.
Het daartussen liggend gebied bestaat uit voornamelijk oost-west georiënteerde bouwblokken.
Alle woningen dan wel woningrijen bestaan uit een gemetselde onderbouw van twee bouwlagen hoog voorzien van een lessenaarskap. Doordat alle kappen met de hoge kant op het zuiden dan wel op het westen zijn georiënteerd wordt een levendig straatbeeld verkregen: aan de noordkant ‘hoge’ en aan de zuidkant ‘lage’ woningen.
De gevel tussen de bakstenen onderbouw en de lessenaarskap wordt bekleed met verticale glasstroken, op sommige plaatsen transparant uitgevoerd.
Vanwege de grote lengte van de tussenstraten worden betreffende bouwblokken geknipt.
Als antwoord op een 2-tal vragen van de opdrachtgever, het opnemen van grotere woningen in het bouwplan alsmede de ‘reguliere zelfbouw’ te stimuleren, hebben wij er voor gekozen de woonblokken in de tussenstraten Sassenheimstraat, Schadewijkstraat, Simpelveldstraat, Schelfhornstraat, en Schagenstraat te begrenzen door de hoeken te verbijzonderen: de dakvlakken worden ter plaatse horizontaal geprojecteerd waardoor een volwaardige 3e bouwlaag ontstaat.
Deze 3e bouwlaag over de gehele diepte is alleen toegestaan bij de hoekwoningen in de binnenstraten, niet ter plaatse van de randbebouwing, noch ter plaatse van de knip van de bouwblokken. Daarnaast wordt met deze bovenbouw een handreiking gedaan naar de reguliere zelfbouw voor wat betreft de dakkapel. Naar onze mening zou iedere woning kunnen worden voorzien van een dakkapel ter breedte van de woning en ter diepte van de 2e verdiepingsvloer; de buitengevel van de dakkapel moet worden bekleed met verticale glasstroken, op sommige plaatsen transparant uitgevoerd.
In tegenstelling tot de reactie van stedebouw d.d. 23 april j.l. (Jan Horsman) betreffende deze hoekoplossing (“met het toepassen van een totale derde laag wordt niet ingestemd omdat dit een te stedelijke massa oplevert die te veel concurreert met de stedelijke ruggegraat in Dalem Zuid’) zijn wij van mening dat de door ons voorgestelde oplossing niet zal leiden tot de hier ongewenste stedelijkheid omdat slechts op de hoeken een volwaardige 3e laag wordt toegepast, terwijl in het tussenliggend gebied de ‘dakkapel’ ca. 3,5 mtr. terug ligt ten opzichte van de voorgevel.
De Spaarnwoudelaan is ontworpen als onderdeel van de verkeersstructuur die de verschillende deelgebieden van Dalem met elkaar verbindt. Om een duidelijk contrast te vormen met de gesloten straatwanden aan de westzijde van de Spaarnwoudelaan zijn de woningen aan deze zogenaamde hoofdonsluitingsweg geschakeld (hoog en laag) vorm gegeven, met de daklijn haaks op de straat gesitueerd. Ter plaatse van de hoeken van de tussenstraten is de bebouwing doorgetrokken tot aan de rooilijnen is de erfafscheiding in het plan mee vorm gegeven. Hierdoor wordt niet alleen het ‘besloten’ karakter van de wijk benadrukt maar tevens het achterliggend gebied van doorgaand verkeer afgeschermd.
De woningen aan de Scharwoudestraat zijn met de ‘hoge’ kant van het Dongedal afgekeerd. De hoekwoningen zijn bijzonder vormgegeven door ze uit te voeren als seniorenwoning, waarbij een achterbouw en erfafscheiding van 1 bouwlaag wordt toegevoegd en de entree gesitueerd wordt aan de binnenstraat. Hierdoor worden gesloten straatgevels voorkomen. De achterbouw en erfafscheiding is geprojecteerd op de rooilijn teneinde het besloten karakter van het binnengebied te waarborgen.
In tegenstelling tot de opmerking van stedebouw d.d. 23 april j.l. (Jan Horsman) betreffende deze heokoplossingen (“om de openingen van de woonstraten zo veel mogelijk open te houden wordt de aanwezige vrijstellingsmogelijkheid in principe niet verleend,….. i.v.m. de relatie met de Dongezone.) willen wij toch pleiten voor de door ons voorgestelde hoekoplossingen. In het beeldkwaliteitsplan Dalem-Zuid worden geen eisen gesteld aan vorm, doorsnede, soort en aard van de bebouwing in ‘de vierde waaier’, worden ook geen garanties gegeven noch stedebouwkundig eisen gesteld aan enige transparantie van bebouwing in betreffend gebied. De reden van stedebouw om de straten zo veel mogelijk open te houden zijn ons inziens niet onderbouwd; sterker, wij zijn van mening dat het knijpen van de straten ter plaatse het plan ‘de derde waaier’ alleen maar sterker maakt ten opzichte van zijn/haar omgeving. Een ecologische strook als de Dongezone kan niet infiltreren in een woonwijk; het contrast tussen wonen (cultuur) en ecologische zone (natuur) kan niet extreem genoeg worden vorm gegeven.
De woningen aan de binnenstraten worden op de rooilijn voorzien van een erfafscheiding in de vorm van een laag tuinmuurtje (ter plaatse van koopwoningen), overgaand in een metalen buis (t.p.v. huurwoningen)
De hoofdbebouwing van de randen van het plan worden uitgevoerd in handvorm baksteen kleur donkerrood terwijl de binnenstraten worden voorzien van een heller rode handvorm baksteen. Alle kozijnen worden in kleur grijs, RAL 7030, opgeleverd. De erfafscheidingen, hoekuitbouwen, en gebouwtjes van PTT en PNEM worden uitgevoerd in een grijze vormbak baksteen; de in de betreffende gevels behorende kozijnen zijn voorzien van een grijze kleur, RAL 7042.