Boven Broekse Hoeve, Ewijk
Studie massa / architectuur Boerderijcomplex “Boven Broekse Hoeve”, Groene Heuvels te Ewijk.
Beschrijving
Het boerderijencomplex, een woonboerderij met twee schuren, is gelegen aan de rand van het recreatiepark “De Groene heuvels” te Ewijk. Ten noordoosten van het complex bevindt zich een groot uitgegraven meer dat in rechtstreekse verbinding staat met een kleiner meer ten zuidwesten van de boerderij. De boerderij wordt ontsloten via de entree naar het bungalowpark en is vanaf dit bungalowpark bereikbaar middels een brug over het water. Dit recreatiepark was oorspronkelijk broekland, land gebruikt voor ontginning van natte gronden. Veeteelt was de belangrijkste bestaansbron. Tot voor kort was de boerderij in gebruik als beheerderwoning met kantoor en als opslagruimte van het recreatieoord.
Tussen 1992 en 1994 heeft het Monumenten Advies Bureau de monumentale waarde van het boerderijencomplex beschreven. Inmiddels staat het boerderijcomplex met schuren op de gemeentelijke monumentenlijst.
De locatie van het boerderijencomplex is als bijzonder te beschouwen. Met name de landelijke omgeving aan de zuidoostelijke kant van het complex, de ligging aan het water (noordwest zijde) en de kwaliteit van de ruimte tussen de gebouwen van de boerenplaats onderling zijn hier debet aan. Aan de zuidwestelijke kant is het uitzicht minder interessant vanwege het aanwezige bungalowpark. Overigens is het boerderijencomplex van het bungalowpark afgeschermd met een hoge groenblijvende haag.
Voor wat betreft de woonboerderij en de schuren geldt dat zij allen zijn opgetrokken op een rechthoekige plattegrond, bestaande uit één bouwlaag, afgedekt met een immens zadeldak met wolfseinden boven de kopgevels.
Van de drie gebouwen is de woonboerderij het meest markante gebouw. Dit vanwege de gevelindeling van het woongedeelte en de positie van de entreedeur in de westelijke langsgevel. Voor het overige geldt dat alle drie de gebouwen voorzien zijn van een bijzondere, imposante spantconstructie. Met name in beide schuren zijn deze nog goed waarneembaar. Dat de gebruikers de gebouwen in het verleden niet zozeer als monument maar eerder als huisvesting ten behoeve van het boerenbedrijf zagen bewijzen de diverse verbouwingen, aanbouwen en vorm en positie van gevelopeningen.
De huidige eigenaar van het boerderijencomplex, Recreatiegemeenschap Veluwe, heeft bij de gemeente een verzoek om bestemmingswijziging ingediend. Volgens dat verzoek zal de bestemming van het complex worden gewijzigd in ‘hotelaccommodatie en bijbehorende bedrijfsruimte’.
Onlangs is dit complex aan onze opdrachtgever, ‘de vereniging van eigenaren van Landal De Groene Heuvels’, te koop aangeboden. Een voor de hand liggend aanbod gezien de beperkte bereikbaarheid van het boerderijencomplex.
Programma
In verband hiermee zijn wij benaderd om een studie te doen naar de mogelijkheden het boerderijencomplex te verbouwen tot groepsaccommodatie voor hoofdzakelijk recreatief gebruik, uitgaande van een gunstige exploitatie. Hierbij dient rekening gehouden te worden met de status van het complex als gemeentelijk monument. Aan ons de vraag de mogelijkheden te bestuderen en daaraan gekoppeld de consequenties voor de massaopbouw en de architectuur van dit gemeentelijk monument.
In de weekenden en de vakantieperioden wordt vooral gedacht aan verblijfsrecreatie voor besloten gezelschappen in de particuliere markt, terwijl in de midweken de accommodatie geschikt zou moeten zijn voor de zakelijke markt als trainingslocatie met verblijfsruimten. Voor wat betreft de inrichting per gebouw wordt gedacht aan een gemeenschappelijke verblijfsruimte en een eenvoudige keuken, slaapkamers voor twee personen slaapkamers met eigen sanitair, beiden maximaal rolstoeltoegankelijk.
Zowel de boerderij als de schuren zouden ieder afzonderlijk als zelfstandige eenheid verhuurd moeten kunnen worden met als doel een positieve exploitatie.
Teneinde de aankoop en ingreep exploitabel te krijgen wordt gedacht aan 30 tot 40 verblijfseenheden.
Toelichting voorstel
De vraag van onze opdrachtgever beschouwend in relatie tot bovengenoemde kwaliteiten heeft ons doen besluiten op verschillende manieren met het bestaande om te gaan. We hebben gezocht naar oplossingen met behoud van de bovengenoemde kwaliteiten. Zo kan het programma van eisen gerealiseerd worden met, in de schuren, behoud van het zicht op een deel van de bijzondere dak en spantconstructie.
Daarbij is, afhankelijk van het gebouw en de positie van dat gebouw ten opzichte van de anderen, gekozen voor ingetogen en behoudende, dan wel voor forsere ingrepen. De aanpassingen aan de gevels grenzend aan de buitenruimte tussen de gebouwen onderling zijn tot een minimum beperkt. Dit neemt niet weg dat ons inziens alle ingrepen qua vormgeving op een hedendaagse manier zouden moeten verwijzen naar de typische kenmerken van boerderijen in het algemeen en in evenwicht moeten zijn met deze boerderij in het bijzonder.
- De kleine schuur
De ruimte leende zich er slechts voor op de begane grond 6 units te realiseren. Vandaar dat de gehele bovenverdieping als gemeenschappelijke ruimte is bestemd en de kapconstructie zichtbaar kan blijven. De massa blijft ongewijzigd, terwijl de buitengevels worden voorzien van de nodige perforaties.
- De boerderij
Het historische voorhuis waar het woongedeelte was gevestigd wordt in ons voorstel gemeenschappelijke ruimte. Het achterhuis en de gehele bovenverdieping worden geschikt gemaakt voor units, in totaal 15 stuks. Vanwege het beeldbepalende voorhuis zijn de ingrepen op de verdieping zeer terughoudend vormgegeven. Ter plaatse van de zuidelijke kopgevel is op verdiepingsniveau een uitbouw gerealiseerd teneinde een dakopbouw in de langsgevel te voorkomen.
- De grote schuur
Vanwege haar formaat kunnen zowel op de begane grond als op de verdieping samen 16 units worden gerealiseerd. Ten behoeve van de gemeenschappelijke ruimte is over de gehele hoogte een travee open gehouden waardoor de kapconstructie duidelijk zichtbaar blijft. Aan de kant van de boerderij en de kleine schuur zijn het dak en de gevel minimaal geperforeerd, terwijl de andere langsgevel gedeeltelijk tot 2 lagen is opgetrokken. Enerzijds om de zon toe te laten, anderzijds om uit te bieden over het kleine meer. Beide kopgevels zijn op het niveau van de verdieping voorzien van uitbouwen ten gunste van de langsgevels.
Tot slot willen wij benadrukken dat dit een studie betreft en geen ontwerp is. Met deze studie geven wij een richting aan waarin wij denken hoe het programma op een harmonieuze wijze ingepast kan worden in dit monumentale complex.